TERRE LOINTAINE

Suzanne

(Đông Phong, Mémoire de terre lointaine / Hồi ký tha hương, Publibook, 2009)

Quand je vins en France, complètement fauché,

Il n’était point aisé de pouvoir se loger

À Maisons-Alfort et partout en banlieue,

Beaucoup de mes amis couchaient à des lieues,

Mais j’eus la plus grande chance d’avoir trouvé

Un meublé confortable et gentiment chauffé.

Oh ce n’était qu’une toute simple chambrette

Avec un lavabo pour mes vagues toilettes,

Mais je m’y sentais si gâté, comme en famille,

Ma vieille logeuse, une ‘‘vraie jeune fille’’

De plus de soixante-dix ans, m’adoptant vite

Dans son cœur tout autant que dans son vieux gîte.

Grande admiratrice du Général de Gaulle

Son grandiose guide et son lumineux pôle,

Suzanne, fière souris, en trottinant

Sans  jamais perdre de son magnifique allant,

Me conta sa longue vie de ‘‘petite main’’

Sautant des repas de midi malgré la faim,

Dans des maisons aussi connues que Valisère

Où Christian Dior rêvait dans la misère.

Il ne fallait jamais railler les midinettes

Devant elle, mais bien chanter les Catherinettes,

Ces demoiselles qui trimaient dans la couture,

Des cœurs tendres, naïfs, cependant âmes pures,

Lectrices de ‘‘Nous Deux’’ aux romans princiers,

Rêvant de fiancés vus dans le ‘‘Chasseur Français’’,

Mais désespérant de trouver l’amour charnel

Et la gloire comme M’zelle Coco Chanel.

J’avais un bon gîte, et parfois le couvert,

Souvent invité à partager les desserts,

Voire à des festins où la famille joyeuse

Se retrouvait autour de ma Suzanne, heureuse

De me faire goûter tous ses plats des plus fins,

Et découvrir les grands crus d’innombrables vins,

Sans oublier le marc nommé ‘‘la Gerzatine’’,

Le péché mignon de notre bonne ‘‘Tantine’’,

Comme l’appelait ma ‘‘grande sœur’’ Madeleine,

Autre ‘‘jeune fille’’ frisant la cinquantaine,

Ses parents ne faisant que la contrarier

Toutes les fois qu’elle voulait se marier.

En ces doux moments de fêtes de fin d’année,

J’offre ces quelques vers pour vous y raconter

Ma reconnaissance à ces âmes tant aimées.

                               27.12.2006

Tạm dịch :

Suzanne

Khi tới du học tại Pháp lúc đầu,

Túi trống rỗng nên không biết ngụ ở đâu,

Ở Maisons-Alfort cho gần trường

Hay ở xa như các bạn tứ phương,

Mình rất may mắn thuê được một phòng

Nhỏ nhưng cũng có sưởi suốt mùa đông,

Tuy chỉ có một cái lavabo

Tạm dùng khi muốn rửa ráy đơn sơ,

Nhưng thời đó mình sướng như ở nhà,

Nhờ bà chủ, một ‘‘nàng trinh nữ’’ già,

Tuổi cụ đã khá cao, ngoài bảy mươi,

Cụ thương mình như một thằng con nuôi.

Cụ rất mê phục Ông Tướng de Gaulle,

Gọi ngài là gương soi sáng tâm hồn,

Cụ Suzanne, người bé như con chuột nhắt,

Nhưng lúc nào cũng mạnh chạy loắt thoắt,

Cụ thích kể cho nghe chuyện đời cụ,

Thời cụ còn khéo léo làm ‘‘tiểu thủ’’

Thường trưa dù đói phải nhịn cách bữa,

Khi làm hãng sang như Valisère,

Nơi Christian Dior tập nghề.

Cụ cấm không đùa riễu ‘‘midinettes’’,

Chỉ được ngợi ca ‘‘Catherinettes’’,

Những cô thợ còn trẻ trong nghề may,

Lòng trong trắng nhưng hồn thật thơ ngây,

Mơ truyện tình trên ‘‘Đôi Ta’’ tạp chí

Và lục ‘‘Thợ săn Pháp’’ để tìm tri kỷ,

Dù chẳng bao giờ tình yêu tới viếng

Như Cô Coco Chanel danh tiếng.

Mình ở ấm cúng lại còn được ăn,

Vì cụ hay mời mình vô nhập bàn

Khi gia đình cụ làm tiệc hân hoan,

Vui cho mình nếm món ngon cụ làm

Và nhắm thử đủ các loại rượu vang,

Cùng chẳng quên rượu cốt ‘‘Gerzatine’’,

Món hèm đặc biệt của cụ ‘‘Dì Min’’,

Tên mà ‘‘chị’’ Madeleine thường gọi,

Cô ta cũng là ‘‘thiếu nữ’’ lớn tuổi,

Gần năm mươi mà vẫn chưa có chồng

Bởi bố mẹ luôn luôn không thuận lòng.

Tuần nay lễ tết êm ái đủ điều,

Tôi viết ít vần để tạ công ơn

Hương hồn mấy người khuất tôi xưa yêu.